Դրա՞յվ, թե՞ դրեյֆ

Երկօրյա ձմեռն անցավ, առաջին ձյունը, ինչպես սերը, կուտ գնաց ու հալվեց: Տեղ-տեղ: Իսկ տեղ-տեղ կոտրեց ծառերն ու նետեց ճանապարհներին, ինչ-որ տեղ էլ՝ տանիքներին: Միջերկրածովյան ցիկլոն է, ծով չկա, քամին չգա՞:

Պարոնայք երդվյալ ատենակալներ, ամեն ինչ վերահսկվում է: Ոչ մի խնդիր չկա, որ ՀՀԿ-ն մինչև ընտրությունները պատրաստ չլինի լուծել: Դրայվը հիմա ապրում է Մելիք-Ադամյանում ու միայն մեկ-մեկ է հասնում Հանրապետության հրապարակ՝ այնտեղ սկսվել է դրեյֆը: Վարչապետն ու կառավարությունը խրված են ընտրական տարվա պետական բյուջեի նախագծի խորխորատներում: Ոչ միայն իրենք են խրված, այլև պատգամավորներին են խրել: Օրինակ՝ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարը հաստատել է, որ նվազագույն աշխատավարձը՝ հարկերը հանած, 2017-ին մնալու է 55000 դրամ: Միջինացված կենսաթոշակը կլինի 42000 դրամ: Քանի՞ օր կապրեր Արտեմ Ասատրյանը 55000 դրամով, եթե մինչև 20000-ը վճարելու է կոմունալ ծախսերը, կապրե՞ր օրը հազար դրամով:

Կկարդար, որ կառավարությունը միջոցներ է ձեռնարկում արտագաղթն ու աղքատությունը նվազեցնելու համար, և ոչ քա՞ղց կզգար, ոչ հագո՞ւստ կառներ, ոչ կհիվանդանա՞ր, ոչ հյո՞ւր կգնար, ոչ հյուր կընդունե՞ր, կապրեր հոգևոր-մշակութային կյանքով՝ առավոտից կաղոթեր, որ Աստված անսասան պահի կառավարությանը և դրամի կուրսը, պատկերացնո՞ւմ եք՝ Կենտրոնական բանկը որոշի դրամն արժեզրկել: Երեկոյան էլ կաղոթեր, որ մինչև առավոտ ցրտից չմեռնի: Աղոթք, աղոթք մինչև գարուն: Ընտրությունները կգան՝ փողն էլ հետը: Քիչ-շատ, եկամուտ է: Չմոռանամ ասել՝ զուգահեռ պայքար է ծավալվում կոռուպցիայի դեմ, օրինակ, գտել են մի դատավորի ու հիմա ո՛նց են դատելու՝ դատապարտելու են չարագործին, որ մյուս դատավորների ձեռքը ուրիշի գրպանը չմտնի:

Ավելին, պարոնայք երդվյալ ատենակալներ, ավելին էլ կա՝ նոյեմբերի 2-ին Սերժ Սարգսյանը խորհրդակցություն էր հրավիրել ճանապարհային երթևեկության կարգավորման և վճարովի ավտոկայանատեղիների թեմայով: Նախորդ վարչապետի ժամանակ էլ նախագահը խորհրդակցություններ էր անում ու նրան չէր հրավիրում: ՈՒ ի՞նչ կա արագաչափերի, տեսախցիկների և կարմիր գծերի մասով:

Նախագահը շեշտել է, որ նորարարությունների ներդրումը քաղաքացիներից փող հավաքելու նպատակ չի ունեցել, թելադրված է եղել ճանապարհային երթևեկության խախտումները կանխարգելելու մղումով: Մղումը՝ մղում, վիճակագրությունը վկայում է, որ ճանապարհային պատահարների, զոհերի և վիրավորների քանակը չի նվազել: «Սեքյուրիթի դրիմը» ստանում էր տուգանքների 70 տոկոսը, ոստիկանությունը՝ 30: Հետո համամասնությունը փոխվեց` 50:50, անգամ տուգանքի չափերը նվազեցին, իսկ միլիարդները պտտվում էին տուգանքների ու կարմիր գծերի շուրջ, որ «Փարքինգ Սիթի Սերվիս»-ինն էին: Նա էլ ստանում է կարմիր գծերի համար վճարումների 70 տոկոսը, 30 տոկոսը քաղաքապետարանին փոխանցելով: Չե՞ք վճարի 100 դրամը, կտուգանվեք 5000: Բիզնես՝ օդից: Բայց՝ ավարտվեց: Նախագահն ասել է. «Այդ համակարգերը շահագործող ընկերությունները, կատարելով մեծ ներդրումներ, որոշակի ֆինանսական խնդիրներ են լուծել, և ժամանակն է, որ ողջ ֆինանսական հոսքերը կառավարվեն համապատասխան պետական և համայնքային կառույցների կողմից»: Մեկ շաբաթ, առավելագույնը տասը օր է տրվել որոշումների կայացմանը: Կարելի էր մեկ օր էլ տալ, միևնույն է, որոշումները վաղուց կայացված են, կատարողները տեղեկացվելու են, թե ինչ են որոշել: Ընտրություններից հետո որոշումները կարող են փոխվել՝ նայած դրայվին: Ընթացիկ կորուստներն էլ կփոխհատուցվեն:

Դրայվի ու դրեյֆի միջակայքում տատանվում է Գագիկ Ծառուկյանը: Մի քանի օր առաջ նա որոշեց, որ իր վերադարձի հարցը պիտի լրագրողները լուծեն՝ գնան, խնդրեն, որ վերադառնա: Կգնան, թե չեն գնա, ով գիտի: Մեկ էլ տեսար՝ չգնացին: Կարևոր գործերը նա արդեն արել է՝ վարսավիրանոց է գնացել և փողկապ է կապում: Հետևում է պետական ու քաղաքական գործչի դրես կոդին, իսկ հմայքը նվազում է՝ այդպես բոլորն էլ կարող են, նույնիսկ նրանք, որ այդքան փող չունեն ու այդպես ճանաչված չեն Հայաստանում, Բելառուսում ու Բրյուսելում:

Նրա չվերադարձի համար ամենից շատ պիտի ՀՅԴ-ականներն աղոթեն, բայց ՀՅԴ-ն՝ ուր, աղոթքն՝ ուր: Գագիկ Ծառուկյանը վերադարձավ, հետընտրական կոալիցիան բոլորովին այլ տեսք է ունենալու: Կոալիցիա չեղավ էլ, ՀՅԴ-ի կարկանդակն այլ տեսք է ունենալու: Կարեն Կարապետյանը քիչ էր ՀՅԴ-ին, հիմա էլ Գագիկ Ծառուկյանը: ՀՅԴ-ի դրայվն էլ է դրեյֆի վերածվում: Ինչ-որ գործընթացներ են ծավալվում, ՀՅԴ-ն հընթացս չի կողմնորոշվում անելիքի ու ասելիքի մեջ, բայց իբրև ամենափորձառուն մանևրում է ու ժամանակ է ձգում: Դրեյֆն էլ է ուղիղ ճանապարհ, դրայվը երկար տարածության համար չէ:

Կարծես կարճանում է և Վիկտոր Դալլաքյանի «երկար տարածությունը». նա էլ է հայտնվել դրեյֆի մեջ՝ դրայվը սպառելով սկանդալային հայտարարություններում: Չգիտես՝ «Շրջադարձ»՛, չգիտես Խաչատուր Քոքոբելյանից գնած «Երրորդ հանրապետություն» կուսակցությունը դոփում է տեղում՝ ֆինանսները սպառվել են, Սեյրան Օհանյանի հայտարարությունը չկա: Մոսկվա-Երևան՝ հանդիպումներ այստեղ ու այնտեղ խորհուրդներ, խոստումներ, հիշեցումներ: Սեյրան Օհանյանն ունի անսահման ժամանակ՝ մտածելու, Վիկտոր Դալլաքյանը չունի: Ի՞նչ պիտի անի նա, եթե ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարարը որոշի, որ ընդդիմադիր դաշտը իր համար չափազանց կտրուկ շրջադարձ է, հիմա էլ ԼՂՀ ՊԲ նախկին նախարարին գտնի՞: Սեյրան Օհանյա՞ն, թե՞ Սամվել Բաբայան՝ նախարարը նախարար է, թեկուզ նախկին: Ի՞նչ տարբերություն, խնդիրը չի փոխվում: Իսկ գուցե փոխվում է՝ Ռոբերտ Քոչարյանի ինչի՞ն է պետք Վիկտոր Դալլաքյանը: Խելքը, փողը և բախտը երբեք նույն հասցեն չեն ունենում:
Դրա՞յվ, թե՞ դրեյֆ է ՀՀ-ԵՄ հարաբերություններում: Ո՞վ կարող է ասել՝ մինչև տարեվերջ կստորագրվի՞ ՀՀ-ԵՄ շրջանակային համաձայնագիրը: Գուցե ԱԳ նախարարն ասեր, բայց նա Հայաստանի արտաքին քաղաքականության առաջ նոր մայր ցամաքներ է բացում, պարզապես տանը չէ: ՀՀ-ԵՄ բանակցությունների հինգերորդ փուլը Երևանում էր, վեցերորդը կլինի Բրյուսելում: ԱԳՆ-ից հաճույքով ու մանրամասն կբացատրեն, որ բանակցությունները բնականոն հունով ընթանում են, բայց փակ են, ու մանրամասներ հաղորդել չեն կարող՝ նախքան ավարտը: Գուցե ավարտից հետո էլ չհաղորդեն:

Չասեն էլ՝ պարզ է, քաղաքականությունը հանած, տնտեսությունը հանած՝ համագործակցում ենք: Իսկ ԵՄ-ն մնում է Հայաստանի թիվ մեկ դոնորը ու բաց է պահում շուկան: Արևելյան գործընկերությունը ԵՄ-ն շարունակում է: Հիմա արի ու գուշակիր՝ Մոսկվան ի՞նչ կորոշի՝ ԵՄ-ի հետ գոնե մի բաց դուռ պահե՞լ Հայաստանի միջոցով, թե՞ թշնամին թշնամի է, նույնիսկ եթե բարեկամի բարեկամ է: Վարչապետի ու իր կառավարության համար ԵՄ-ի հետ հարաբերությունները իրական ցուցիչ են՝ անկա՞խ ու Հայաստանի շահերից բխո՞ղ քաղաքականություն է վարում, ստեղծված ծանր վիճակից դուրս գալու բոլո՞ր ելքերն է օգտագործում, թե՞ թույլատրված: Իսկ կախյալ քաղաքականության պատկերը «փոխհատուցվում է» կադրային քաղաքականությամբ՝ հասարակությանը հույսեր ներշնչելու, որ կադրերը փոխվում են, կփոխեն և համակարգը: Առաջին դեմքերի փոփոխությունից հետո փոխնախարարների փոփոխությունը, փոխմարզպետների պաշտոնի ընդհանրապես վերացումը պետական կառավարումը իրապես դարձնելո՞ւ է դինամիկ: Ընտրություններից հետո չի՞ ծագելու յուրայինների համար աշխատատեղերի ստեղծման հարցը ու նորից ավելացվեն փոխնախարարների ու փոխմարզպետների հաստիքները: Եղե՞լ է այդպես, եղել է: ՈՒ՝ ի՞նչ:

Իսկ ընդհանրապես պետական կառավարման համակարգի կատարելագործումը հետաքրքիր գործ է: Նայած ինչ խնդիր ես դնում. եթե առաջին հերթին գործի շահերից ես ելնում, միանգամայն արդարացված է օպտիմալացումը, եթե խնդիրը աշխատատեղերի ստեղծումն է՝ մեկ մարդու մեկ օրվա գործը կարող են երեք մարդ անել վեց օրում: Սա երկու ծայրով փայտ է՝ համակարգը գերուռճացված է, բայց կա սոցիալական խնդիր՝ աշխատանքից օպտիմալացման պատճառով զրկվածները աշխատաշուկայում գտնելո՞ւ են համարժեք աշխատանք, մրցունա՞կ են՝ առանց վերապատրաստման: Սոցիալական բևեռացումը կարող է ավելի խորանալ նրանց համար, ովքեր պետական կառավարման համակարգում հայտնվել էին իրենց ուժերով: Օպտիմալացումն առաջին հերթին նրանց է վերաբերելու, հովանավորները իրենց շահառուներին տեղից տեղ են տեղափոխելու, իսկ նրանք մնալու են գործազուրկ: Նրանց մասին պիտի մտածի պետությունը՝ ժամանակ կունենա՞ Կարեն Կարապետյանը: Թե՞ անիվը հետ է պտտվելու:

Վարչապետի դրայվը իրապատում դարձնելու փաստեր էլ եղան՝ «Գազպրոմ Արմենիա» ՓԲԸ-ն դիմել է Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովին՝ Հայաստանում սպառողներին վաճառվող բնական գազի սակագների վերանայման հայտով: Պաշտոնական հայտարարությունից ելնելով՝ նպատակը վերջին տարիներին բնական գազի ընդհանուր սպառման անկումը կանխելն է, բնական գազի շուկայի կայունացման և սպառման ծավալների աճի նպաստավոր պայմաններ ստեղծելը, խրախուսելը, գազասպառող կազմակերպությունների գործունեության ընդլայնումը: Միով բանիվ՝ առաջարկում են սակագինն իջեցնել: Գլխավոր գործոննե՞րը՝ Վրաստանի տարածքով բնական գազի տարանցման գնի նվազումը, «Գազպրոմ Արմենիա» ՓԲԸ-ի ֆինանսական ծախսերի օպտիմալացման ծրագրի իրականացումը՝ ուղղված ընկերության ֆինանսական պարտավորությունների նվազեցմանը և ներդրումային ծրագրերի վերանայմանը: Հայտարարությունը ամեն ինչ էլ կարող է հայտարարել ու հիմնավորել, բայց հարցերին պատասխանել չի կարող: Հարցերը ոչ այնքան քաղաքական են, որքան մերկանտիլ՝ ընտրություններից հետո Մոսկվան իր նվերը Կարեն Կարապետյանին կարո՞ղ է Հայաստանից հետ ուզել, ինչ-որ պատճառով գազի սակագինը բարձրացնելով, համակարգում ինչ-որ բեկոր մնացե՞լ է հայկական, որ հետո Մոսկվան «գույք՝ պարտքի դիմաց» սկզբունքով սեփականելու է: ՈՒ ընդհանրապես՝ Հովիկ Աբրահամյանն ի՞նչ մեղք էր գործել, որ նրա օրոք գազի սակագինը մի քանի դրամով չնվազեց ու չներկայացվեց իբրև համատիեզերական նվաճում: Եվս մի քննություն է հանձնելու վարչապետը՝ հանուն Հայաստանի տնտեսության զարգացման, հայկական ապրանքների մրցունակության «Գազպրոմի» մոնոպոլիայի վրա ձեռք կբարձրացնի՞:

Նկատեցի՞ք, որ «Գազպրոմ Արմենիա» ՓԲԸ-ն դիմեց Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովին, երբ Իրանի ԱԳՆ-ն տեղեկություններ տարածեց, որ ԻԻՀ նախագահ Հասան Ռոհանիի այցը ՀՀ արդեն որոշված է: Կգա՞ վերջապես Հասան Ռոհանին Հայաստան՝ իր նախագահության վերջնամասում՝ 2017-ին Իրանում նախագահական ընտրություններ են: Եվ՝ ի՞նչ օրակարգով: «Տարածաշրջանային խնդիրների քննարկմա՞ն»՝ ինչպես պաշտոնական տեղեկատվությունը կվկայի, թե՞ կստորագրվեն համագործակցության որոշակի ծրագրերի վերաբերյալ համաձայնագրեր: «Գազպրոմի» ղեկավար Ալեքսեյ Միլլերը Հայաստան էր եկել, որ ասեր՝ թող գա՞ Հասան Ռոհանին: Ձեր պատվիրակությունն էլ կարող եք Թեհրան ուղարկե՞լ: Իրանի հետ գազի առք ու վաճառքի պայմանագիր կստորագրվի՞, անգամ եթե Իրանում «Էներգաիմպեքս» ընկերությունը արդեն նախաստորագրել է: Թերևս՝ այո, չի կարող Մոսկվան Կարեն Կարապետյանին զինաթափել՝ վճռական մարտից առաջ: Իսկ ընտրություններից հետո, նայած արդյունքների՝ կպարզվի՞՝ Հայաստանը «Գազպրոմին» պա՞րտք է (ասենք՝ 300 միլիոն դոլար), թե՞ դարավոր բարեկամությունը շարունակվում է: Տարածաշրջանում ու աշխարհում:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հ. Գ. Պարոնայք երդվյալ ատենակալներ, իհարկե, դրայվից ու դրեյֆից բացի բազում բառեր կան՝ դրամից դոլար, դրախտից դժոխք, ու՝ շատ ավելի: Դիլեմա է, որի դրոշի տակ դուք եք ընտրում՝ ինչը ընտրել: Ընդամենը: Իսկ 2017-ը Աքաղաղի տարի է, ասում են՝ ամենից շատ հավերն են ուրախանում:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ